Wegenerova granulomatoza
Wegenerova granulomatoza je rijetka bolest koja obično počinje upalom nosa, sinusa, ždrijela ili pluća, te može napredovati do upale krvnih sudova u cijelom tijelu (generalizovani vakulitis) ili do fatalne bolesti bubrega.
Wegenreova granulomatoza spada u grupu autoimunih bolest (organizam pravi antitjela protiv sopstvenih tkiva). U serumu su prisutna antineutrofilna citoplazmatska antitjela koja napadaju male i srednje krvne sudove.
Pretpostavlja se da postoji genetska predispozicija za nastanak Wegenerove granulomatoze, a okidač može da bude virusna, ili bakterijska infekcija.
Ova bolest pogađa osobe svih uzrasta, ali je dvostruko češća kod muškaraca nego kod žena.
Javlja se prosečno kod 10 osoba na milion ljudi na godišnjem nivou.
Klinička slika Wegenerove granulomatoze
Bolest može početi naglo ili postepeno. Prve simptome obično daje respiratorni sistem (nos, sinusi, uho, dušnik) u vidu krvarenja iz nosa, upale sinusa, infekcije srednjeg uha, kašlja te iskašljavanja krvi. Rub nosa postaje crven i hrapav, te lagano krvari. Može se javiti groznica, slabost, gubitak apetita, bol i oticanje zglobova, te upala oka ili uha.
Bolest može zahvatiti arterije srca i uzrokovati bol u grudima ili srčani udar, ili može zahvatiti mozak i kičmenu moždinu, te tako dovesti do pojave simptoma sličnih nekim neurološkim bolestima.
Bolest može napredovati u generalizovani oblik koji se manifestuje upalom krvnih sudova u čitavom tijelu. Javljaju se ranice na koži koje se šire i mogu uzrokovati ožiljne promjene kože. Oštećenje bubrega, koje se uobičajeno javlja u ovom stadijumu Wegenerove granulomatoze, može varirati od blagog do vrlo ozbiljnog i po život opasnog. Ozbiljan poremećaj rada bubrega može dovesti do povećanja krvnog pritiska i nakupljanja štetnih materija u krvi. Ponekad su od velikih organa jedino zahvaćena pluća. U plućima mogu nastati granulomi koji otežavaju disanje.
Anemija je česta i može biti vrlo izražena.
Dijagnoza Wegenerove granulomatoze
Potrebno je što ranije postaviti dijagnozu Wegenerove granulomatoze kako bi se započelo liječenje i spriječile komplikacije (zatajenje bubrega, srčani udar i oštećenje mozga).
Anamneza i klinička slika sa objektivnim pregledom mogu da pomognu da se posumnja na stanje autoimune prirode zbog velikog broja simptoma od strane brojnih organa.
Analize krvi (kompletna krva slika, sedimentacija i CRP) pokazuju da postoji zapaljenski proces, kao i anemija, a dijagnoza se potvrđuje prisustvom autoantitela (antineutrofilna citoplazmatska antitela).
Može se raditi i analiza urina, ispljuvka, bronhijalnog aspirata, ali samo u cilju eventualnog pronalaska infektivnih agenasa i procene funkcije.
Definitivna dijagnoza se postavlja biopsijom tkiva i patohistološkom analizom uzorka.
Liječenje Wegenerove granulomatoze
Lijekovi koji se koriste u liječenju Wegenerove granulomatoze su brojni, ali nemoguće je izlječenje bolesti.
Liječenje se sprovodim primjenom imunosupresiva, kao što su ciklofosfamid i azatioprin, koji kontrolišu bolest smanjujući neprimjerenu imunološku reakciju tijela. Liječenje se obično nastavlja najmanje godinu dana nakon što se simptomi povuku.
Kortikosteroidi, kojima se smanjuje upalna reakcija, obično se isključuju ili daju povremeno. S obzirom da ovi lijekovi smanjuju otpornost tijela na infekcije, antibiotici mogu biti potrebni za liječenje upale pluća koja se može razviti kad su pluća oštećena.
Ponekad anemija može biti toliko opasna da je potrebna transfuzija krvi.
Plazmafereza (terapijska izmjena plazme) u velikoj meri pomaže u smanjivanju simptoma i usporavanju toka bolesti.
U upotrebi su i biološki lijekovi (rituximab, etanercept) koji su nastali biološkim inženjeringom i koji su u proboju na polju autoimunih bolesti.