Lndwdi1jdXN0b20tc2VhcmNoLWZpbHRlci1zdWJtaXRbZGF0YS10b29sc2V0LXZpZXdzLWN1c3RvbS1zZWFyY2gtc3VibWl0PSI1NTU2ZjdjMzc2MjIwYjEyNjY5MjU1MjRmODYxY2RmNCJdIHsgdGV4dC1hbGlnbjogbGVmdDsgfSAud3B2LWN1c3RvbS1zZWFyY2gtZmlsdGVyLXN1Ym1pdFtkYXRhLXRvb2xzZXQtdmlld3MtY3VzdG9tLXNlYXJjaC1zdWJtaXQ9IjU1NTZmN2MzNzYyMjBiMTI2NjkyNTUyNGY4NjFjZGY0Il0gLndwdi1zdWJtaXQtdHJpZ2dlciB7IGNvbG9yOiByZ2JhKCA1MiwgMTY0LCAyMDIsIDEgKTtiYWNrZ3JvdW5kLWNvbG9yOiByZ2JhKCAyNTUsIDI1NSwgMjU1LCAxICk7Ym9yZGVyLXJhZGl1czogMDsgfSAudGItY29udGFpbmVyIC50Yi1jb250YWluZXItaW5uZXJ7d2lkdGg6MTAwJTttYXJnaW46MCBhdXRvfSAud3AtYmxvY2stdG9vbHNldC1ibG9ja3MtY29udGFpbmVyLnRiLWNvbnRhaW5lcltkYXRhLXRvb2xzZXQtYmxvY2tzLWNvbnRhaW5lcj0iNmE0NDZiODhiMDZmNjI0YTE4ZjcyOTFiMGViMmYyNzkiXSB7IHBhZGRpbmc6IDI1cHg7IH0gLnRiLWdyaWQsLnRiLWdyaWQ+LmJsb2NrLWVkaXRvci1pbm5lci1ibG9ja3M+LmJsb2NrLWVkaXRvci1ibG9jay1saXN0X19sYXlvdXR7ZGlzcGxheTpncmlkO2dyaWQtcm93LWdhcDoyNXB4O2dyaWQtY29sdW1uLWdhcDoyNXB4fS50Yi1ncmlkLWl0ZW17YmFja2dyb3VuZDojZDM4YTAzO3BhZGRpbmc6MzBweH0udGItZ3JpZC1jb2x1bW57ZmxleC13cmFwOndyYXB9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uPip7d2lkdGg6MTAwJX0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi10b3B7d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpmbGV4LXN0YXJ0fS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbi50Yi1ncmlkLWFsaWduLWNlbnRlcnt3aWR0aDoxMDAlO2Rpc3BsYXk6ZmxleDthbGlnbi1jb250ZW50OmNlbnRlcn0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi1ib3R0b217d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpmbGV4LWVuZH0gLnRiLWdyaWQsLnRiLWdyaWQ+LmJsb2NrLWVkaXRvci1pbm5lci1ibG9ja3M+LmJsb2NrLWVkaXRvci1ibG9jay1saXN0X19sYXlvdXR7ZGlzcGxheTpncmlkO2dyaWQtcm93LWdhcDoyNXB4O2dyaWQtY29sdW1uLWdhcDoyNXB4fS50Yi1ncmlkLWl0ZW17YmFja2dyb3VuZDojZDM4YTAzO3BhZGRpbmc6MzBweH0udGItZ3JpZC1jb2x1bW57ZmxleC13cmFwOndyYXB9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uPip7d2lkdGg6MTAwJX0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi10b3B7d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpmbGV4LXN0YXJ0fS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbi50Yi1ncmlkLWFsaWduLWNlbnRlcnt3aWR0aDoxMDAlO2Rpc3BsYXk6ZmxleDthbGlnbi1jb250ZW50OmNlbnRlcn0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi1ib3R0b217d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpmbGV4LWVuZH0udGItY29udGFpbmVyIC50Yi1jb250YWluZXItaW5uZXJ7d2lkdGg6MTAwJTttYXJnaW46MCBhdXRvfSAud3AtYmxvY2stdG9vbHNldC1ibG9ja3MtY29udGFpbmVyLnRiLWNvbnRhaW5lcltkYXRhLXRvb2xzZXQtYmxvY2tzLWNvbnRhaW5lcj0iNWNkNDc2ZGY1NDFkZjE4NjBkY2RmOWQ3NGQ0NmM5YjUiXSB7IGJhY2tncm91bmQ6IHVybCgnaHR0cHM6Ly9zYXZlenphcmlqZXRrZS5vcmcvd3AtY29udGVudC91cGxvYWRzLzIwMjEvMTEvaGVhZGVyLWJhY2tncm91bmQuanBnJykgY2VudGVyIGNlbnRlciBuby1yZXBlYXQ7YmFja2dyb3VuZC1zaXplOmNvdmVyO3BhZGRpbmc6IDEyNXB4IDI1cHggMjVweCAyNXB4OyB9IC50Yi1jb250YWluZXIgLnRiLWNvbnRhaW5lci1pbm5lcnt3aWR0aDoxMDAlO21hcmdpbjowIGF1dG99IC53cC1ibG9jay10b29sc2V0LWJsb2Nrcy1jb250YWluZXIudGItY29udGFpbmVyW2RhdGEtdG9vbHNldC1ibG9ja3MtY29udGFpbmVyPSI0MTg0MWUxMWJjMmFhOTRjZDczYWE4Nzg3YTQ0NGE2MCJdIHsgcGFkZGluZzogMjBweDsgfSBAbWVkaWEgb25seSBzY3JlZW4gYW5kIChtYXgtd2lkdGg6IDEwMjRweCkgeyAudGItY29udGFpbmVyIC50Yi1jb250YWluZXItaW5uZXJ7d2lkdGg6MTAwJTttYXJnaW46MCBhdXRvfS50Yi1ncmlkLC50Yi1ncmlkPi5ibG9jay1lZGl0b3ItaW5uZXItYmxvY2tzPi5ibG9jay1lZGl0b3ItYmxvY2stbGlzdF9fbGF5b3V0e2Rpc3BsYXk6Z3JpZDtncmlkLXJvdy1nYXA6MjVweDtncmlkLWNvbHVtbi1nYXA6MjVweH0udGItZ3JpZC1pdGVte2JhY2tncm91bmQ6I2QzOGEwMztwYWRkaW5nOjMwcHh9LnRiLWdyaWQtY29sdW1ue2ZsZXgtd3JhcDp3cmFwfS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbj4qe3dpZHRoOjEwMCV9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uLnRiLWdyaWQtYWxpZ24tdG9we3dpZHRoOjEwMCU7ZGlzcGxheTpmbGV4O2FsaWduLWNvbnRlbnQ6ZmxleC1zdGFydH0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi1jZW50ZXJ7d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpjZW50ZXJ9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uLnRiLWdyaWQtYWxpZ24tYm90dG9te3dpZHRoOjEwMCU7ZGlzcGxheTpmbGV4O2FsaWduLWNvbnRlbnQ6ZmxleC1lbmR9IC50Yi1ncmlkLC50Yi1ncmlkPi5ibG9jay1lZGl0b3ItaW5uZXItYmxvY2tzPi5ibG9jay1lZGl0b3ItYmxvY2stbGlzdF9fbGF5b3V0e2Rpc3BsYXk6Z3JpZDtncmlkLXJvdy1nYXA6MjVweDtncmlkLWNvbHVtbi1nYXA6MjVweH0udGItZ3JpZC1pdGVte2JhY2tncm91bmQ6I2QzOGEwMztwYWRkaW5nOjMwcHh9LnRiLWdyaWQtY29sdW1ue2ZsZXgtd3JhcDp3cmFwfS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbj4qe3dpZHRoOjEwMCV9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uLnRiLWdyaWQtYWxpZ24tdG9we3dpZHRoOjEwMCU7ZGlzcGxheTpmbGV4O2FsaWduLWNvbnRlbnQ6ZmxleC1zdGFydH0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4udGItZ3JpZC1hbGlnbi1jZW50ZXJ7d2lkdGg6MTAwJTtkaXNwbGF5OmZsZXg7YWxpZ24tY29udGVudDpjZW50ZXJ9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uLnRiLWdyaWQtYWxpZ24tYm90dG9te3dpZHRoOjEwMCU7ZGlzcGxheTpmbGV4O2FsaWduLWNvbnRlbnQ6ZmxleC1lbmR9LnRiLWNvbnRhaW5lciAudGItY29udGFpbmVyLWlubmVye3dpZHRoOjEwMCU7bWFyZ2luOjAgYXV0b30udGItY29udGFpbmVyIC50Yi1jb250YWluZXItaW5uZXJ7d2lkdGg6MTAwJTttYXJnaW46MCBhdXRvfSB9IEBtZWRpYSBvbmx5IHNjcmVlbiBhbmQgKG1heC13aWR0aDogNTk5cHgpIHsgLnRiLWNvbnRhaW5lciAudGItY29udGFpbmVyLWlubmVye3dpZHRoOjEwMCU7bWFyZ2luOjAgYXV0b30udGItZ3JpZCwudGItZ3JpZD4uYmxvY2stZWRpdG9yLWlubmVyLWJsb2Nrcz4uYmxvY2stZWRpdG9yLWJsb2NrLWxpc3RfX2xheW91dHtkaXNwbGF5OmdyaWQ7Z3JpZC1yb3ctZ2FwOjI1cHg7Z3JpZC1jb2x1bW4tZ2FwOjI1cHh9LnRiLWdyaWQtaXRlbXtiYWNrZ3JvdW5kOiNkMzhhMDM7cGFkZGluZzozMHB4fS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbntmbGV4LXdyYXA6d3JhcH0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4+Knt3aWR0aDoxMDAlfS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbi50Yi1ncmlkLWFsaWduLXRvcHt3aWR0aDoxMDAlO2Rpc3BsYXk6ZmxleDthbGlnbi1jb250ZW50OmZsZXgtc3RhcnR9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uLnRiLWdyaWQtYWxpZ24tY2VudGVye3dpZHRoOjEwMCU7ZGlzcGxheTpmbGV4O2FsaWduLWNvbnRlbnQ6Y2VudGVyfS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbi50Yi1ncmlkLWFsaWduLWJvdHRvbXt3aWR0aDoxMDAlO2Rpc3BsYXk6ZmxleDthbGlnbi1jb250ZW50OmZsZXgtZW5kfSAudGItZ3JpZCwudGItZ3JpZD4uYmxvY2stZWRpdG9yLWlubmVyLWJsb2Nrcz4uYmxvY2stZWRpdG9yLWJsb2NrLWxpc3RfX2xheW91dHtkaXNwbGF5OmdyaWQ7Z3JpZC1yb3ctZ2FwOjI1cHg7Z3JpZC1jb2x1bW4tZ2FwOjI1cHh9LnRiLWdyaWQtaXRlbXtiYWNrZ3JvdW5kOiNkMzhhMDM7cGFkZGluZzozMHB4fS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbntmbGV4LXdyYXA6d3JhcH0udGItZ3JpZC1jb2x1bW4+Knt3aWR0aDoxMDAlfS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbi50Yi1ncmlkLWFsaWduLXRvcHt3aWR0aDoxMDAlO2Rpc3BsYXk6ZmxleDthbGlnbi1jb250ZW50OmZsZXgtc3RhcnR9LnRiLWdyaWQtY29sdW1uLnRiLWdyaWQtYWxpZ24tY2VudGVye3dpZHRoOjEwMCU7ZGlzcGxheTpmbGV4O2FsaWduLWNvbnRlbnQ6Y2VudGVyfS50Yi1ncmlkLWNvbHVtbi50Yi1ncmlkLWFsaWduLWJvdHRvbXt3aWR0aDoxMDAlO2Rpc3BsYXk6ZmxleDthbGlnbi1jb250ZW50OmZsZXgtZW5kfS50Yi1jb250YWluZXIgLnRiLWNvbnRhaW5lci1pbm5lcnt3aWR0aDoxMDAlO21hcmdpbjowIGF1dG99LnRiLWNvbnRhaW5lciAudGItY29udGFpbmVyLWlubmVye3dpZHRoOjEwMCU7bWFyZ2luOjAgYXV0b30gLndwLWJsb2NrLXRvb2xzZXQtYmxvY2tzLWNvbnRhaW5lci50Yi1jb250YWluZXJbZGF0YS10b29sc2V0LWJsb2Nrcy1jb250YWluZXI9IjQxODQxZTExYmMyYWE5NGNkNzNhYTg3ODdhNDQ0YTYwIl0geyBwYWRkaW5nOiAwOyB9ICB9IA==
Mukopolisaharidoza tip I
Mukopolisaharidoza tip I (MPS I) je nasljedna i progresivna bolest koja zahvata mnoge organe i sisteme, pripada grupi lizozomskih bolesti nakupljanja. Karakteriše se nakupljanjem različitih produkata unutar ćelija, u lizozomima.
Učestalost se procjenjuje na 1/100 000 rođenih, a Hurlerov sindrom se javlja u 57% slučajeva, Hurler-Scheieov sindrom u 23% a Scheieov sindrom u 20% slučajeva.
Bolest je prvi put opisala njemačka doktorica Gertrud Hurler 1919. godine.
Nasljeđivanje
Nasljeđuje se autosomno recesivnim putem. Odnosno, oba roditelja oboljelog djeteta moraju biti nosioci mutiranoga gena (svaki od roditelja ima jedan zdrav i jedan mutiran gen), u tom slučaju svako dijete ima 25% vjerovatnoće da oboli (ako naslijedi od oba roditelja mutirani gen), 50% vjerovatnoće da bude nosioc jednog mutiranog gena i 25% vjerovatnoće da bude zdravo i ne bude nosioc mutiranog gena.
Uzrok
Mutacije u IDUA genu uzrokuju MPS I. Gen IDUA daje uputstva za proizvodnju enzima, koji učestvuju u raspadu velikih molekula šećera koji se nazivaju glikozaminoglikani (GAG). GAG su u početku nazivani mukopolisaharidi, po čemu je ovo stanje i dobilo ime.
Mutacije uzrokuju potpuni nedostatak enzima u Hurlerovom sindromu ili djelimični u Scheieovom sindromu, što dovodi do lizozomalnog nakupljanja dermatan sulfata (DS) i heparan sulfata (HS).
Lizozomi probavljaju i recikliraju različite vrste molekula. Akumulacija GAG-a povećava veličinu lizozoma, zbog čega su mnoga tkiva i organi povećani.
Klinička slika
Postoje tri oblika MPS I koji se po svojoj težini značajno razlikuju. Budući da postoji toliko preklapanja između svaka od ova tri oblika, MPS I se može podijeliti na teške i blaže oblike.
Djeca s MPS-om I često nemaju znakove ni simptome bolesti pri rođenju, mada kod nekih može biti prisutno meko ispupčenje oko pupka (pupčana hernija) ili donjeg dijela stomaka (ingvinalna hernija). Dolazi do usporenog razvoja koji se primjeti do kraja prve godine života, a razvoj se obično zaustavlja između 2. i 4. godine.
Najteži oblik se naziva Hurlerov sindrom. Prvi simptomi se najčešće primjete između 6. i 8. mjeseca života kod djeteta. Skeletni deformiteti i zastoj u motoričkom i intelektualnom razvoju vodeći su simptomi. Ostale manifestacije uključuju makrocefaliju, hidrocefalus, zamućenje rožnjače, povećanje jetre i slezine, veliki jezik (makroglosija) , srčane bolesti, nizak rast, kile, grube crte lica, hirzutizam (prekomjerna dlakavost), ponavljane infekcije gornjeg respiratornog sistema i prekide disanja u toku spavanja (apneja u snu) , gubitak sluha, progresivna ukočenost zglobova (neupalna). Sindrom karpalnog tunela se razvija kod mnoge djece, a karakteriše ga utrnulost i slabost u ruci i prstima. Sužavanje spinalnog kanala (spinalna stenoza) u vratu može oštetiti kičmenu moždinu. Glasnice se takođe mogu povećati, što se manifestuje dubokim, promuklim glasom.
Hurler-Sheieov sindrom karakteriše normalan ili skoro normalan mentalni razvoj, ali su prisutna različita tjelesna oštećenja.
Sheieov sindrom karakteriše normalan mentalni razvoj, blaža i manje progresivna tjelesna oštećenja. I kod ovoga oblika MPS I prisutna su progresivna tjelesna oštećenja kao što su: progresivna ukočenost zglobova (neupalna), deformacija kostura, srčana bolest, ponavljane infekcije gornjeg respiratornog sistema, povećanje jetre i slezine, zamućenje rožnjače, gubitak sluha.
S obzirom da li je CNS zahvaćen ili ne mukopolisaharidoza tip I se može okarakterisati kao teška ili nešto blaža forma, ali se stanje kod svih oblika bolesti pogoršava tokom vremena.
Dijagnostičke metode
Rana dijagnoza je teška jer prvi klinički znaci nisu specifični (hernije, respiratorne infekcije itd.), ali je vrlo važno omogućiti rano liječenje.
Dijagnoza se može postaviti na osnovu kliničkih ispitivanja i nalaza urina (povećana ekskrecija DS i HS urinom). Enzimski testovi (testiranje raznih ćelija ili tjelesnih tečnosti u kulturi za ispitivanje enzimskog deficita) takođe se koriste za postavljanje definitivne dijagnoze.
Prenatalna dijagnoza je moguća pomoću amniocenteze i horionskih resica. Genetičko savjetovanje može pomoći roditeljima koji imaju pozitivnu porodičnu anamnezu oboljenja, te je moguće utvrditi da li su oni nosioci mutiranog gena koji uzrokuje bolesti.
Diferencijalna dijagnoza
Mukopolisaharidoza tip VI (sindrom Maroteaux-Lamy) u mnogim aspektima liči na mukopolisaharidozu tipa I, oboljeli od MPS VI, međutim, nikada nemaju intelektualno oštećenje. Mukopolisaharidoza tip II, X-vezani recesivni poremećaj kod kojeg su teške kontrakture zglobova karakterističan simptom, takođe ima mnogo zajedničkih karakteristika sa mukopolisaharidozom tip I.
Liječenje
Lijek koji se koristi u liječenju MPS I je humana rekombinantna alfa-L-iduronidaza, koja se primjenjuje kako bi se osigurala odgovarajuća količina enzima potrebna organizmu, pokazala se efikasnom u produžavanju i ukupnoj kvaliteti života oboljelih, a najbolji rezultati se postižu ukoliko je liječenje započeto rano, prije nastupanja ireverzibilnih promjena. Takođe, transplantacija matičnih ćelija može biti korisna kod nekih pacijenata. Liječenje zahtjeva multidisciplinarni pristup.
